กลยุทธ์ลดอุบัติเหตุในการทำงาน เพิ่มความปลอดภัยให้พนักงาน

อุบัติเหตุ หมายถึง เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งนำไปสู่การบาดเจ็บ เสียชีวิต หรือทรัพย์สินเสียหาย บทความนี้จะเน้นอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นจากการทำงาน เช่น ลูกจ้างตกจากที่สูงขณะทำงานบนหลังคา ถูกใบเลื่อยบาดขณะเลื่อยไม้ หรือถูกสารเคมีกระเด็นเข้าตาขณะผสมสารเคมี เป็นต้น

ความสำคัญของการป้องกันอุบัติเหตุจากการทำงาน

การป้องกันอุบัติเหตุในสถานประกอบการถือเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากอุบัติเหตุไม่เพียงทำให้เกิดความสูญเสียทางร่างกาย แต่ยังส่งผลต่อเศรษฐกิจและสังคมในวงกว้าง การสร้างมาตรฐานความปลอดภัยและการปฏิบัติงานอย่างระมัดระวังช่วยลดความเสี่ยงและสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่ปลอดภัยสำหรับพนักงานทุกคน

สาเหตุของอุบัติเหตุในการทำงาน

อุบัติเหตุจากการทำงานมักเกิดจากสองปัจจัยหลัก ได้แก่ การกระทำที่ไม่ปลอดภัย และ สภาพการทำงานที่ไม่ปลอดภัย

1. การกระทำที่ไม่ปลอดภัย

การกระทำที่ไม่ปลอดภัยเกิดจากพฤติกรรมหรือการปฏิบัติงานของพนักงานที่เสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ ตัวอย่างเช่น:

1. 1. 1. ใช้เครื่องจักรหรืออุปกรณ์โดยไม่ได้รับอนุญาต
      2. ทำงานเร็วเกินสมควร หรือใช้อุปกรณ์ในอัตราที่เร็วเกินกำหนด
      3. ซ่อมแซมเครื่องจักรในขณะเครื่องยังทำงาน
      4. ถอดอุปกรณ์ความปลอดภัยโดยไม่มีเหตุสมควร
      5. หยอกล้อกันในขณะทำงาน
      6. ทำงานในพื้นที่ที่ไม่ปลอดภัย
      7. ใช้เครื่องมือชำรุดหรือผิดวิธี
      8. ยกหรือเคลื่อนย้ายวัสดุ ด้วยท่าทางที่ไม่เหมาะสม
      9. ไม่สวมอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE)
      10. ไม่ปฏิบัติตามคำสั่งหรือป้ายเตือนต่าง ๆ

2. สภาพการทำงานที่ไม่ปลอดภัย

สภาพการทำงานที่ไม่ปลอดภัยคือสภาพแวดล้อมที่ส่งผลให้เกิดอุบัติเหตุ ตัวอย่างเช่น:

1. 1. 1. ไม่มีการครอบคลุมส่วนที่หมุนได้ของเครื่องจักร
      2. การ์ดเครื่องจักรไม่ปลอดภัย หรือไม่เหมาะสม
      3. เครื่องจักร หรือ เครื่องมือออกแบบไม่เหมาะสม
      4. พื้นที่ทำงานลื่นหรือสกปรก
      5. การวางของไม่เป็นระเบียบ กีดขวางทางเดิน
      6. การซ้อนวัสดุสูงเกินไปหรือไม่ถูกวิธี
      7. การจัดเก็บสารเคมี หรือสารไวไฟไม่เหมาะสม
      8. แสงสว่างไม่เพียงพอ หรือมีแสงจ้าจนเกินไป
      9. ไม่มีระบบระบายอากาศที่เหมาะสม

ความบกพร่องของการบริหารจัดการ

การขาดการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุในสถานประกอบการ การละเลยในการดำเนินโครงการความปลอดภัย การไม่ใช้มาตรฐานที่เกี่ยวข้อง และการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายเป็นปัจจัยสำคัญที่เพิ่มความเสี่ยง

ตามโรงงานอุตสาหกรรมมักจะมีตำแหน่งที่เรียกว่า เจ้าหน้าที่ความปลอดภัยในการทำงาน ที่จะแบ่งตามเป็นระดับต่างๆ แต่ทุกระดับถูกตั้งมาเพื่อดูแลความปลอดภัยในการทำงานของ พนักงานในองค์กรนั้นๆ

โดยผู้ที่จะทำหน้าที่เป็นจป ไม่ว่าจะเป็น จป หัวหน้างาน จป บริการ จป เทคนิค ต้องผ่านการอบรมและได้รับใบเซอร์ จป ตำแหน่งนั้นๆ เช่น จป บริหาร ก็ต้องได้รับ ใบเซอร์ จป บริหาร จากที่ฝึกอบรม เพื่อที่จะนำไปขึ้นทะเบียนเป็น  เป็น จป  อย่างถูกต้อง (เป็นข้อกำหนดทางกฎหมายที่จำเป็นต้องทำ)

ความสูญเสียที่เกิดจากอุบัติเหตุ มีอะไรบ้าง

ความสูญเสียจากอุบัติเหตุสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ได้แก่ ความสูญเสียทางตรง และ ความสูญเสียทางอ้อม

1. ความสูญเสียทางตรง

ความสูญเสียทางตรงหมายถึงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นโดยตรงจากอุบัติเหตุ เช่น:

1. 1. 1. ค่ารักษาพยาบาล
      2. ค่าทดแทน
      3. ค่าทำขวัญและค่าทำศพ
      4. ค่าเบี้ยประกันชีวิต

2. ความสูญเสียทางอ้อม

ความสูญเสียทางอ้อมเป็นค่าใช้จ่ายที่มักคำนวณเป็นตัวเงินได้ยาก เช่น:

1. เสียเวลาทำงานของ:

• • • ผู้บาดเจ็บที่ต้องหยุดงานเพื่อรักษาพยาบาล
    • เพื่อนร่วมงานที่หยุดงานชั่วคราวเพื่อช่วยเหลือหรือวิพากษ์วิจารณ์เหตุการณ์
    • หัวหน้างานที่ต้องสอบสวนและรายงานเหตุการณ์

2. ค่าซ่อมแซมเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ที่เสียหาย

3. วัตถุดิบหรือสินค้าที่เสียหาย

4. ผลผลิตลดลงเนื่องจากกระบวนการผลิตหยุดชะงัก

5. ค่าใช้จ่ายด้านสวัสดิการสำหรับผู้บาดเจ็บ

6. เสียโอกาสทางการค้า

7. เสียชื่อเสียงและภาพลักษณ์ขององค์กร

8. ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ด เช่น ค่าเช่า ค่าไฟฟ้า แม้ว่าต้องหยุดกิจการชั่วคราว

ผลกระทบต่อพนักงานและองค์กร

พนักงานที่บาดเจ็บหรือพิการจากอุบัติเหตุอาจไม่สามารถกลับมาทำงานได้ตามปกติ และกลายเป็นภาระต่อครอบครัวและสังคม ในขณะที่องค์กรอาจต้องเผชิญกับการสูญเสียทางเศรษฐกิจ การลดลงของกำลังการผลิต และความเสียหายต่อชื่อเสียง

แนวทางการป้องกันอุบัติเหตุในที่ทำงาน ต้องทำอย่างไรบ้าง

1. ฝึกอบรมและสร้างจิตสำนึก

• • • จัดอบรมพนักงานเกี่ยวกับความปลอดภัย หรืองานที่มีความเสี่ยงอย่าง งานที่สูง งานที่เกี่ยวข้องกับสารเคมี นายจ้างก็ต้องจัดให้มีการฝึกอบรมหลักสูตรนั้นๆ ให้กับพนักงานก่อนเริ่มปฏิบัติงาน
    • สร้างจิตสำนึกในการปฏิบัติงานอย่างระมัดระวัง

2. บำรุงรักษาและตรวจสอบอุปกรณ์

• • • ตรวจสอบเครื่องจักร และอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ
    • ซ่อมแซมและบำรุงรักษาให้พร้อมใช้งานเสมอ

3. จัดการสภาพแวดล้อมการทำงาน

• • • จัดพื้นที่ทำงานให้เป็นระเบียบ
    • จัดเก็บสารเคมี หรือวัตถุอันตรายให้เหมาะสมกับประเภทของสารเคมี
    • ติดตั้งระบบระบายอากาศและแสงสว่างที่เพียงพอ

4. ใช้มาตรฐานความปลอดภัย

• • • ใช้มาตรฐานความปลอดภัยที่เกี่ยวข้อง
    • จัดทำแนวปฏิบัติ และตรวจสอบการปฏิบัติ ตามมาตรฐาน

สรุป

การป้องกันอุบัติเหตุในสถานประกอบการเป็นหน้าที่ที่ทุกฝ่ายต้องร่วมมือกัน ทั้งพนักงาน ฝ่ายบริหาร และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง การสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยในองค์กรช่วยลดความเสี่ยงและสร้างความเชื่อมั่นให้กับพนักงานและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย องค์กรที่ให้ความสำคัญกับความปลอดภัยจะสามารถลดความสูญเสียและเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงานได้ในระยะยาว

อ้างอิง

• สถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (องค์การมหาชน)