การตรวจสอบโครงสร้างอาคาร สัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม

โครงสร้างอาคาร ถือเป็นหัวใจสำคัญของความปลอดภัยและความมั่นคงของอาคาร หากโครงสร้างเกิดปัญหา เช่น การแตกร้าว การทรุดตัว หรือความเสียหายอื่น ๆ อาจส่งผลกระทบร้ายแรงต่อผู้อยู่อาศัย ทรัพย์สิน และการใช้งานอาคารในระยะยาว เจ้าของบ้านและอาคารควรตระหนักถึงสัญญาณเตือนที่ไม่ควรมองข้าม เพื่อให้สามารถดำเนินการตรวจสอบและแก้ไขได้อย่างเหมาะสมตามหลักวิชาการ

ความสำคัญของการตรวจสอบโครงสร้างอาคาร

1. ลดความเสี่ยงด้านความปลอดภัย
   อาคารที่มีปัญหาในโครงสร้างอาจเสี่ยงต่อการพังทลาย สร้างความเสียหายทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สิน ตัวอย่างเช่น เหตุการณ์อาคารถล่มในหลายประเทศ รวมถึงในประเทศไทย ซึ่งบางกรณีเกิดจากการละเลยในการตรวจสอบสภาพโครงสร้าง【1】
2. ป้องกันค่าใช้จ่ายในอนาคต
   การตรวจสอบและบำรุงรักษาโครงสร้างในระยะเริ่มต้นช่วยลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมที่อาจเพิ่มขึ้นหากปัญหาลุกลาม เช่น การซ่อมแซมรอยร้าวในช่วงเริ่มต้นอาจใช้ต้นทุนน้อยกว่าการเสริมโครงสร้างที่พังเสียหายอย่างรุนแรง
3. ยืดอายุการใช้งานอาคาร
   การดูแลรักษาโครงสร้างอย่างเหมาะสมช่วยให้อาคารมีอายุการใช้งานที่ยาวนานขึ้นและยังเพิ่มมูลค่าให้กับทรัพย์สินในระยะยาว

สัญญาณเตือนที่เจ้าของบ้านและอาคาร ควรเฝ้าระวัง

1. รอยแตกร้าวอาคาร : บนพื้น ผนัง หรือเสา

• • รอยแตกร้าวขนาดเล็ก: รอยแตกร้าวเส้นเล็กที่เกิดจากการหดตัวของวัสดุ เช่น ปูน อาจไม่มีผลกระทบรุนแรง แต่ควรตรวจสอบเป็นระยะ
  • รอยแตกร้าวที่มีขนาดใหญ่หรือเพิ่มจำนวน: สัญญาณของปัญหาโครงสร้าง เช่น การแอ่นตัวของคาน หรือการเคลื่อนตัวของฐานราก

2. การทรุดตัวของพื้น
หากพบพื้นยุบหรือเอียง อาจเกิดจากปัญหาการทรุดตัวของดินใต้ฐานรากหรือโครงสร้างที่ไม่ได้รองรับน้ำหนักอย่างเหมาะสม

3. การเคลื่อนตัวของโครงสร้าง

การบิดตัวของคานหรือเสาอาจเกิดจากแรงที่เกินขีดจำกัดของโครงสร้าง เช่น น้ำหนักบรรทุกที่เพิ่มขึ้นจากการต่อเติมอาคารโดยไม่ได้คำนึงถึงการออกแบบโครงสร้างเดิม

4. เสียงแปลกประหลาดจากโครงสร้าง
หากได้ยินเสียงแตกร้าวหรือเสียงกระทบของวัสดุในโครงสร้าง ควรตรวจสอบทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของการเคลื่อนตัวหรือการแตกร้าวที่อาจพัฒนาเป็นปัญหาร้ายแรง

5. มีน้ำรั่วซึม
น้ำที่ซึมเข้าสู่โครงสร้างอาจทำให้วัสดุเสื่อมสภาพ เช่น เหล็กเสริมคอนกรีตเป็นสนิม หรือโครงสร้างไม้เกิดเชื้อรา

แนวทางการตรวจสอบและประเมินสภาพโครงสร้างอาคาร

1. ตรวจสอบด้วยตนเองเบื้องต้น

เจ้าของบ้านสามารถเริ่มต้นตรวจสอบเบื้องต้น เช่น สังเกตรอยแตกร้าวหรือการเปลี่ยนแปลงในพื้นและผนัง ตรวจดูการรั่วซึมหรือคราบน้ำที่อาจส่งผลต่อโครงสร้าง

2. ประเมินโดยวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ

• • การตรวจสอบด้วยสายตา (Visual Inspection): วิศวกรตรวจสภาพโครงสร้างภายนอก เช่น รอยร้าว การแอ่นตัว หรือการบิดตัว
  • การใช้เครื่องมือวิเคราะห์ (Non-Destructive Testing – NDT): เช่น การสแกนหาความหนาแน่นของคอนกรีต การตรวจสอบเหล็กเสริม หรือการใช้กล้องอินฟราเรดเพื่อตรวจหาความชื้น

แนวทางการแก้ไขปัญหาโครงสร้างอาคาร

1. ซ่อมแซมรอยแตกร้าว

• • อุดรอยร้าวขนาดเล็ก: ใช้ซีเมนต์หรืออีพ็อกซี่เติมเต็ม
  • เสริมโครงสร้าง: หากรอยแตกร้าวมีขนาดใหญ่และกระทบต่อความแข็งแรง เช่น การเสริมเหล็กเสริมในคอนกรีต

2. แก้ไขการทรุดตัว

• • ปรับระดับพื้น: ด้วยการอัดวัสดุเสริมใต้พื้น
  • เสริมฐานราก: ใช้วัสดุพิเศษ เช่น เสาเข็มเหล็กหรือเสาเข็มไมโครไพล์

3. การป้องกันน้ำซึม

ติดตั้งระบบกันซึม หรือเพิ่มชั้นป้องกันน้ำในบริเวณเสี่ยง

คำแนะนำสำหรับเจ้าของบ้านและอาคาร

• ตรวจสอบเป็นประจำ: การตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอ เช่น ปีละ 1 ครั้ง ช่วยป้องกันปัญหาลุกลาม และหากอาคารของคุณจัดอยู่ใน อาคาร 9 ประเภท จำเป็นต้องมีการตรวจสอบประจำทุกปีที่กำหนดตามกฎหมาย
• อย่าประเมินปัญหาต่ำเกินไป: แม้ปัญหาจะดูเล็กน้อย เช่น รอยแตกร้าว ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินอย่างละเอียด
• หลีกเลี่ยงการต่อเติมโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากวิศวกร: การต่อเติมหรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างอาจทำให้เกิดแรงเกินขีดจำกัด

แนะนำ บริการตรวจสอบอาคาร 9 ประเภท ตามกฎหมาย พร้อมออกใบรับรองหลังตรวจสอบ ตรวจโดยทีมวิศวกรมืออาชีพ ให้บริการแล้ววันนี้ 77 จังหวัดทั่วประเทศ

ติดต่อสอบถาม : [email protected]

สรุป

การตรวจสอบโครงสร้างอาคารเป็นกระบวนการสำคัญที่เจ้าของบ้านและอาคารไม่ควรมองข้าม เพราะโครงสร้างที่แข็งแรงและมั่นคงคือรากฐานของความปลอดภัย การเฝ้าระวังสัญญาณเตือน เช่น รอยแตกร้าว การทรุดตัว และปัญหาน้ำซึม รวมถึงการปรึกษาวิศวกรผู้เชี่ยวชาญ ช่วยป้องกันความเสียหายและยืดอายุการใช้งานอาคารได้อย่างมีประสิทธิภาพ

อ้างอิง

1. สมาคมวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (ว.ส.ท.). “มาตรฐานการตรวจสอบและบำรุงรักษาอาคาร.”
2. American Society of Civil Engineers (ASCE). Structural Engineering Guidelines.
3. มูลนิธิวิศวกรรมโครงสร้าง. “การป้องกันและซ่อมแซมโครงสร้างในอาคาร.”